Aanval BRICS op dollar? Rusland handelt vanuit zwakte

ANALYSE – Als een centrale bank de beleidsrente binnen iets meer dan een jaar opvoert van 7,5 procent naar 21 procent, werkt dat vaak stevig door op valutamarkten. Een hogere rentevergoeding maakt het aantrekkelijker om vermogen in de desbetreffende munt aan te houden. In het geval van de Russische roebel is er echter weinig te merken van de snelle rentestijging. De munt wordt kunstmatig op peil gehouden door de centrale bank.

De waarde van de roebel schommelt al een jaar lang rond een niveau van een eurocent. Ondanks alle interne economische problemen liet de Russische president Vladimir Poetin vorige week de kans niet liggen om aan de poten van westerse valuta’s te zagen.

Op een top van de BRICS-landen in Moskou werden plannen gesmeed om euro en vooral dollar buiten spel te zetten. BRICS is een acroniem dat staat voor Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika.

Dit kwintet vormde in de afgelopen decennia het gezicht van de opkomende wereld. Sindsdien is het  gezelschap uitgebreid met onder meer  Iran, Egypte en Saudi-Arabië. Turkije en Maleisië zitten nog in de wachtkamer.

Rusland opereert op valutagebied vanuit positie van zwakte

Hoewel de BRICS-groep samen goed is voor ruim een kwart van de wereldeconomie, is de aanval op de dollar tot mislukken gedoemd. In de eerste plaats handelt Rusland namelijk vanuit een positie van zwakte in plaats van kracht.

Het was ronduit pijnlijk dat het gastland de BRICS-delegaties opriep om vooral harde valuta zoals dollars en euro’s mee te nemen. Creditcardmaatschappijen Mastercard en Visa hebben de activiteiten in Rusland gestaakt, na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. De oproep was een duidelijk signaal dat Rusland staat te springen om dollars, euro’s en andere harde valuta.

Op papier heeft de Russische centrale bank reserves in buitenlandse munten van meer dan 600 miljard euro. Maar door westerse sancties is echter meer dan de helft van die reserves momenteel onbereikbaar.

Dollar nog altijd dominant bij internationale valutatransacties

Daar komt bij dat de belangen van de BRICS-landen bij het ontwikkelen van de gezamenlijke plannen heel sterk uiteen lopen. Het spreekt voor zich dat Rusland zich ook op valutagebied zoveel mogelijk afzet tegen Westen. China wil met name zijn geopolitieke machtsbasis uitbreiden en India is er vooral op uit om de eigen economische groeikansen te vergroten.

Het aandeel van de dollar op internationale valutamarkten is de afgelopen tijd overigens alleen maar toegenomen. Het percentage transacties waarbij de munt betrokken is, nam de afgelopen twaalf jaar toe van 84,9 tot 88,4 procent. Aan die trend gaan de BRICS-plannen voorlopig niets veranderen.

Ondertussen is de sterke stijging van de Russische rente dit jaar een veeg teken. De centrale bank probeert zo de inflatie in te dammen, die is opgelaaid tot bijna 9 procent.

Een belangrijke reden voor die hoge inflatie is de grote krapte op de Russische arbeidsmarkt. Omdat een groot deel van de mannen met een leeftijd tot 30 jaar is opgeroepen voor het leger of het land zijn ontvlucht om aan de dienstplicht te ontkomen, is de werkloosheid gedaald tot circa 2,5 procent. De economische pijn als gevolg van de oorlog in Oekraïne laat zich steeds sterker voelen in Rusland.

Daar verandert een hogere beleidsrente of een spraakmakende BRICS-top helemaal niets aan. En de roebel? Zodra president Vladimir Poetin de teugels op valutagebied ook maar even laat vieren, gaat die munt zo hard onderuit dat Rusland wel andere dingen aan het hoofd heeft dan het ontwikkelen van een BRICS-valutaplan.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Bekijk de video’s over ontwikkelingen binnen de valutawereld op het YouTube-kanaal van iBanFirst.